-Gautam Sharma'nın yazdığı makalenin ilk kısmını çevirdim. Bazı noktalarına katılmasam da güzel ayrıntılar var ve herkesle paylaşmak istedim. Makalenin devamını çevirdikçe paylaşacağım.-
Dundee’de lise öğrencisiyken, profesyonel futbolcuları gördüğümde “İlerde ben de Arbroath’da oynarsam, haftada £30 ve istediğim kadar yiyebileceğim ton balığı benim için son derece başarılı sayılır” diye düşünürdüm. - Gordon Strachan
Maaş stratejilerinde model(paradigma) değişiklikleri
1901 senesinde İngiltere’de haftalık ücretlerin üst limiti £4 idi. İki katına çıkıp haftalık £8 olması için 20 sene geçti. 1947’de ise haftalıklar £12’a çıkabilmişti. O günlerde bambaşka bir oyundu futbol.
İlk model değişikliği olarak 1961 senesinde üst limitlerin kaldırılması işaret ediliyor. Aynı yıl Fulham’lı Johnny Haynes haftada £100 alan ilk futbolcu olmuş ve insanlar bu tuhaf miktar karşısında şoke olmuştu. Günümüzde birkaç kişinin dikkatini çekmesi için bu miktarı binlerle çarpmamız gerekir.
Johnny Haynes’li zamanlar sonrasında, her meslek dalında olduğu gibi ücretler artışa geçti. 1968’in efsane Manchester United’ında takım haftalık £250 alarak, cirodan biraz fazlasına mal oluyordu. 1979 yılında Nottingham Forest, Peter Shilton’a haftalık £1200 ödeyerek en çok kazanan oyuncu olmasını sağladı.
İkinci model değişikliği Serie A’nın altın yıllarına denk geliyor. Futbolcu maaşlarındaki radikal değişikler burada başlıyor. Brezilya’lı Falcao haftalık ücreti 5 haneli sayılarla ifade edilen ilk futbolcu oluyor. 80’lerin en çok kazanan oyuncusu kesin olmamakla beraber haftalık £10,000 alan Falcao’dur. İtalya futbolunun iyice popülerleştiği zamanlar olan 90’ların başında ise Roberto Baggio’nun senelik $2.5milyon ( haftalık $50,000) aldığı tahmin ediliyor.
Şu an, her şeyin dramatik bir şekilde değiştiği üçüncü modele geldik. 1995’te bir Avrupa Mahkemesi kararı emsal sayılarak, -Bosman kuralları- sözleşmesi biten oyuncuların özgürce takım değiştirmesini sağladı. Kulüpler artık yıldız futbolcuları bedava alabiliyor, bonservis bedeli ödenmediği için ayrılan transfere ayrılan bütçenin bir kısmı da oyunculara maaş olarak kalıyordu. Bosman kurallarından yararlanamayan futbolcuların menajerleri ise kulüplerle maaşları tekrar müzakere ettiler. Bosman Davası öncesi 1994 yılında İngiltere’nin en çok kazanan oyuncusu haftalık £10,000’la Blackburn’de Chris Sutton’dı. 1996 senesinde ise Middlesbrough’da oynayan Ravanelli’nin haftalık £40,000 kazandığı tahmin ediliyor.
Bosman Kuralları’nın etkisi çok büyük oldu ve 2000’lerde kulüplerin maaş maliyetleri tavan yapmaya başladı. 2001’de Sol Cambell Tottenham’dan Arsenal’e Bosman Kuralları dahilinde transfer olurken dünya’da haftada £100,000 kazanan ilk futbolcu unvanını aldı ve haftalık ücretlerin 6 haneli sayılara çıkmasına sebep oldu. 6 haneli haftalık ücret barajı aşıldığından beri ipler kopmuş durumda.
En çok Kazanan 20 Futbolcu
Geçen ay, France Football dergisi futbolun zenginler listesini ilan etti. Aşağıda, en çok kazanan 20 futbolcunun, yıllık ücret ve sponsorluk gelirlerinden hazırlanmış tabloyu bulabilirsiniz.
Messi inanılmaz ama €33 milyon kazanıyor. Muhtemelen buna geçen sene kazandığı kupaların bonusları da dahildir. Bu kadar kazanmayı hak ediyor mu, her hangi bir futbolcu buna layık mıdır, tartışmaya açık. Ama her hangi bir futbolcu buna layık ise o da Messi’den başkası değildir. Beckham markası hâlâ ikinci, aslında son günlerdeki USD/EURO paritesine güncellersek en üste bile çıkabilir. Ronaldo €29 milyonla üçüncü ve Eto’o’nun Anzhi’ye rekor transferi onu dördüncü sıraya getiriyor.
Şimdi bu 20 ismi analiz edelim ve hangi lig, hangi ülke’nin bu muazzam kazançlara katkıda bulunduğuna bakalım.
Yukarıda görebileceğimiz gibi, Premier League Top20’nin %35’ini kapsıyor. Bu yükselen bir istatistik, aynı zamanda İngiliz kulüplerin finansal durumu en iyisi olmadığı için biraz da üzücü. En ilginci ise Çin Süper Ligi’nin en çok kazanan iki oyuncuyu bulundurması sanırım. Bu büyüyen bir “Ejderha” ve muhtemelen 10 yıl içinde bu listeyi Çin’de oynayan yıldız futbolcular domine edecek.
İnsan bazen merak ediyor, 7 haneli haftalık ücret alan bir oyuncu (haftada 1.000.000 !) görebilecek miyiz acaba? UEFA’nın finansal fairplay projesi bu sezon yürürlüğe giriyor ve bu süreci yavaşlatacaktır ancak bence 7 haneli haftalık ücretlere ulaşmak kaçınılmaz görünüyor. Uzak Doğu’nun hızla yükselen “Ejderha” ekonomisini ve 1 milyardan fazla insana hitap eden ligini göz önünde bulundurursak 10 yıl içinde Çin’li bir kulübün bu barajı geçmesi işten bile değil. Rus, Amerikan veya Arap sahipli bir kulübün de aynı şekilde bu barajı geçmesi çok uzun sürmeyecektir. Özellikle Messi ya da Ronaldo gibi bir ismin Bosman Kuralları dâhilinde takım değiştirmesi halinde son derece mümkün. Messi gibi bir futbolcunun €100 milyon bonservis bedeli olduğunu ( Ronaldo iki sene önce €98milyon ettiyse…) ve senelik €30m aldığını kabul ediyoruz. 4 senelik bir sözleşme için bonservis bedelini maaşa eklersek €220Milyon gibi bir sayı çıkıyor ve bu haftada 1.000.000 barajının üstünde. Tekrar düşündüm de, sanırım 10 sene geçmesi gerekmiyor.
-Tablolar France Football ve ESPN dergilerinden alınmıştır. Yazının orjinaline buradan ulaşabilirsiniz-
